در این مقاله از مجله گروه مهندسی افرا میخواهیم به بررسی گیاهان مناسب روف گاردن ها بپردازیم. برای بررسی گیاهان روف گاردن ابتدا به بررسی کوتاه و مختصر از خود بام سبز می پردازیم.سپس به مزایای روف گاردن اشاره کرده و بعد از آن به مقوله اصلی یعنی گیاهان روف گاردن می پردازیم.

با افزایش ساخت و سازها و بیشتر شدن ساختمان‌ها کمبود گونه‌های گیاهی در شهرها کاملاً مشهود است که مشکلات زیادی همچون جزیره گرمایی شهری و افزایش دما در حال شکل گیری را به وجود می‌آورد همواره ما باید به دنبال راه حل این مشکل باشیم و راه حلی اصولی برای آن پیدا کنیم، روف گاردن در پشت بام ها یکی از راه‌حل‌های موجود و البته بسیار کارآمد و زیباست که برای تنظیم دمای محیط کاربرد بسیار عالی دارد.

روف گاردن و یا بام سبز یک فضای سبز ساخته شده توسط انسان بر روی بالاترین سطح ارتفاع ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و… می باشد و ممکن است برای فراهم کردن سایه، رشد محصولات، فضای بازی یا تفریح و یا صرفا جهت ایجاد فضای سبز طراحی شوند. روف گاردن علاوه بر زیبایی منافع دیگری مانند کاهش مصرف انرژی، تولید مواد غذایی، کنترل دما، مزایای هیدرولوژکی، بهبود معماری، ایجاد فضاهای تفریحی در مقیاس کلان و … را با خود به همراه دارد. انواع مختلف روف گاردن وجود دارد، که بایک تقسیم بندی عمده به دو نوع گسترده و فشرده تقسیم می شوند.

مزایای روف گاردن

انسان شهرنشین با دوری از طبیعت دچار آسیب های روانی می شود و نیاز انسان به همجواری با طبیعت را می توان با ایجاد فضاهای سبز در سطح شهرها تا حدودی برطرف کرد. یکی از فضاهایی که می تواند برای رفع این نیاز ایجاد کرد ساخت فضای روف گاردن است که انسان می تواند چند ساعتی را به دور از فضاهای شهری و در آرامش در آن سپری کند.

روف گاردن‌ها می‌توانند مزایای زیادی برای افراد، جامعه، و محیط زیست داشته باشند. با افزایش آگاهی مردم از مزایای روف گاردن، انتظار می‌رود که در آینده شاهد افزایش تعداد روف گاردن‌ها در سراسر جهان باشیم. علاوه بر این اگر بخواهیم مزایای روف گاردن را دسته بندی کنیم می توانیم آن را به پنج دسته ی کلی تقسیم بندی کنیم که به صورت زیر است:

• کاهش پدیده جزایر گرمایی شهری به کمک روف گاردن (به صورت مستقیم تاثیر بر زندگی روزمره شهر  نشینان دارد)
• بهبود کیفیت هوا (تولید اکسیژن و افزایش رطوبت)
• جمع آوری رواناب های اضافی حاصل از طوفان در سطح روف گاردن
• محافظت از لایه عایق پوشش پشت بام  به کمک بام سبز
• از دیگر فواید بام سبز، فواید عاطفی و روانی انسان در برخورد با فضاهای سبز است

 

برای توضیح موارد فوق به شما همراهان عزیز پیشنهاد می کنم مقاله ما مربوط به تعریف روف گاردن را مطالعه کنید تا اطلاعات دقیق تر و تخصصی تری را در دست داشته باشید.

 

گیاه در روف گاردن

گیاهان مناسب در بام سبز گیاهانی هستند که در شرایط مختلف دوام بیاورند به همین جهت لازم است در انتخاب گیاه برای کاشت در بام دقت کنیم. چون انتخاب نامناسب گیاه قطعا مارا به دردسر می اندازد که این مشکلات ممکن است از بین رفتن خود گیاه و یا خسارت به بستر آن باشد که مشکلات فوق هزینه بردار هستند. اگرچه که انتخاب درست گیاهان باعث می شود دوام آن ها بالا باشد و هماهنگ با روف گاردن طراحی شده باشند. همچنین باعث زیبایی بصری در بام می شوند و محیط آرامش بخشی را برای ما تداعی می کنند و نمای زیبایی را ایجاد می کنند. باید به این نکته توجه کرد که در فضای بام ما محدودیت هایی را داریم مثل میزان تحمل وزن وارده بر بام، شرایط آب و هوایی و همچنین آبیاری که خب مسئله ی آبیاری با دقت در زیرسازی و عایق بندی بستر گیاه تقریبا حل شده است و اما مهمترین بخش رسیدگی و نگهداری از گیاه است.

ویژگی گیاهان مخصوص روف گاردن

خصوصیاتی که این گیاهان باید داشته باشند را در چند دسته تقسیم کرده و بررسی می کنیم:

گیاهان با نیاز مصرف آب

هرچه گیاهان نیاز کمتری به آب داشته باشند نگهداری آن ها ساده تر و کم هزینه تر است و از نظر فنی هم خسارت وارده ی آن ها به بسترشان کمتر می شود. البته از این نظر که ما هم اکنون در کشور دچار خشک سالی و کم آبی هم هستیم نیز مورد قابل ذکر و مهمی هست که باعث می شود ما به انتخاب گیاهان کم آب توجه نشان دهیم.

طول عمر گیاه

همانطور که می دانیم عمر گیاه و هزینه نگهداری و مراقبت از گیاه رابطه مستقیم با یکدیگر دارند. درواقع به این معنی است که اگر عمر گیاه زیاد باشد ما نیازی به تعویض آن نداریم پس هزینه خرید دوباره ی گیاه را نداریم.پس می توان گفت که گیاهانی با طول عمر بالا و نگهداری آسان نسبت به گیاهان ارزان ارجحیت دارند و بهتر است یکبار و درست و با دقت به کاشت و خرید گیاه بپردازیم.

گیاه منطبق با شرایط آب و هوایی

نسبت بازدهی بام سبز با سازگاری گیاهان روف گاردن مناسب با شرایط آب و هوایی و جغرافیای منطقه کاملا مستقیم و مرتبط است.اسفاده از گیاهان مناسب و بومی منطقه پیشنهاد صد در صدی ما به شما است.انتخاب گیاهان روف گاردن نیاز به دانش دارد که در صورت نیاز ما همواره در کنار شما هستیم.

در ادامه به فاکتور های اصلی گیاهان روف گاردن می پردازیم:

• نیاز آب
• نور در محیط کاشت
• آب و هوای منطقه
• ریشه ی گیاه
• دوام گیاهان
• عمق خاک
• هرس کردن
• تغذیه و خاک
• حساسیت گیاه به باد
• فصلی بودن گیاه

 

خاک مناسب روف گاردن:

نوع خاکی که برای بام سبز استفاده می کنیم باید غنی و سبک باشد. می‌توانیم این نوع خاک را در محل با ترکیب مشخصی آماده کنیم. ولی این نوع در بازار به‌صورت آماده وجود دارد ولی خاک مخصوص روف گاردن برای پشت‌بام شامل خاک برگ %30، خاک کشاورزی %30، خاک پرلیت یا ماسه %30 و %10 از کود ورمی کمپوست یا کود حیوانی پوسیده است. این خاک مخصوص روف می‌باشد و برای انواع گیاهان کاربرد دارد و لذا حتی‌ الامکان خاک را ضدعفونی کنید یا خاک را استریل کنید (به خاک گرما بدهید) یا آسان‌ترین روش استفاده از انواع قارچ‌کش ها و آفت‌کش‌ها می‌باشند.

سبکی

سبکی خاک یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های خاک مناسب برای روف گاردن است. خاک سنگین می‌تواند بار اضافی به سقف وارد کند و باعث آسیب رسیدن به آن شود. خاک مناسب برای روف گاردن باید دارای دانه‌های ریز و سبک باشد تا وزن آن کم شود. خاک سنگین به دلیل وجود ذرات بزرگ، وزن زیادی دارد. این وزن می‌تواند باعث آسیب رسیدن به سقف شود. همچنین، خاک سنگین می‌تواند زهکشی خوبی نداشته باشد و باعث تجمع آب و پوسیدگی ریشه‌های گیاهان شود.

خاک سبک به دلیل وجود ذرات ریز، وزن کمی دارد. این وزن باعث می‌شود که بار اضافی به سقف وارد نشود. همچنین، خاک سبک دارای زهکشی خوبی است و از تجمع آب جلوگیری می‌کند. برای کاهش وزن خاک در روف گاردن، می‌توان از مواد سبک‌وزن مانند پرلیت، ورمیکولیت، کوکوپیت و پیت ماس استفاده کرد. این مواد رطوبت را به خوبی حفظ می‌کنند و به بهبود زهکشی خاک نیز کمک می‌کنند.

زهکشی

یکی از فاکتورهای مهم در کاشت گیاهان در پشت بام، در نظر گرفتن زهکشی یعنی خروج آب اضافی از سطح باغچه‌ها و داخل گلدان‌ها و باکس‌های گل می‌باشد. برای این منظور از سیستم لایه گذاری استفاده می‌کنند. برای داخل گلدان‌ها و باکس‌های گل، بهترین استفاده از پوکه و لایه فیلتر و ژئوتکستال می‌باشد. به‌این‌ ترتیب عمل می‌کنیم در داخل باکس‌ها مقدار حدود 5 سانتی‌متر پوکه ریخته و برای آن از لایه فیلتر و ژئوتکستال می‌کشیم و برای آن شروع به خاک می‌ریزی می‌کنیم.

آب خروجی تصفیه ‌شده و آب تمیز خارج می‌شود ولی حتما ته باکس‌ها و گلدان‌ها سوراخی برای خروج آب اضافه داشته باشد. برای زهکشی باغچه گیاهان از یک لایه‌ ضد ریشه و لایه زهکش و یک لایه فیلتر و لایه ژئوتکستال استفاده می‌کنیم. یعنی چهار لایه گذاری در سطح محوطه فضای سبز و محل کاشت چمن و گل‌ و گیاه در سطح پشت‌بام وجود دارد. بنابراین باعث خروج آب تمیز و ذخیره آب در زیر خاک خواهد شد و هوا دهی زیر خاک انجام خواهد شد و حتما باید سطح باغچه‌ها قبلا توسط مواد نانو پلاستیک و یا مواد دیگر ایزوله شده باشد.

آبیاری گیاهان

آبیاری گیاهان در روف گاردن، بسیار مسئله مهم و ضروری و مشکل‌ساز خواهد بود. بنابراین قبل از اقدام به گل‌کاری بهتر است پیش زمینه ی آن را فراهم کنیم.بهترین روش آبیاری گیاهان روف گاردن، استفاده از آبیاری قطره‌ای می باشد. در این زمینه این نوع آبیاری دستگاه تایمر آبیاری و لوله‌های اصلی پلی اتیلین کشیده می‌شود و در نهایت در داخلباکس‌ها و محل‌ های گل و گیاهان از لوله و قطره چکان آبیاری انجام خواهد شد.

گیاهان منتخب

از گیاهانی که ریشه کم‌عمق دارد استفاده کنید بنابراین بسیاری از گیاهان در طبیعت وجود دارد که ایجاد ریشه زیادو عمیق می‌کنند که برای کاشت در روف گاردن مناسب نیستند ولی دراین‌ میان گیاهان مانند انواع کاج‌ ها و سرو ها و درختان میوه و گیاهان بن سای و کاکتوس‌ ها که ایجاد ریشه کم‌ عمق می‌کنند؛ کاشته می‌شود.

مواد مغذی

خاک مناسب روف گاردن باید دارای مواد مغذی کافی برای رشد گیاهان باشد. خاک باغچه به طور طبیعی دارای مواد مغذی کافی است، اما می‌توان با اضافه کردن کمپوست یا کود آلی، مواد مغذی خاک را افزایش داد. تامین مواد مغذی خاک در روف گاردن، برای رشد سالم گیاهان ضروری است. گیاهانی که مواد مغذی کافی دریافت نمی‌کنند، رشد ضعیفی خواهند داشت و ممکن است دچار بیماری شوند. همچنین، گیاهانی که مواد مغذی کافی دریافت نمی‌کنند، ممکن است نیاز به آبیاری بیشتری داشته باشند.

گیاهان مناسب برای کاشت در روف گاردن:

اولین دسته از گیاهان مناسب برای روف گاردن گیاهان پوششی هستند. این گیاهان ارتفاع زیادی ندارن همینطور ریشه محدودی داشته و موجب زیبا سازی فضا می شوند. در شرایط جوی گوناگونی توانایی رشد دارند و نگهداری از آن ها ساده است. برای مثال می توان از گیاه لیزوماکیا و یال اسبی در این دسته یاد کرد.

 

در دسته دوم از گیاهان رونده نام می بریم. این گیاهان مناسب برای لبه های روف گاردن، پوشش دیواره هاو… هستند. رشد آن ها طولی است و مناسب برای روف گاردن است. این گیاهان معمولا طول عمر بالایی دارند. برای مثال گیاه پیچ امین الدوله.

 

گیاهان سوزنی در دسته بعد جای دارند. این گیاهان همیشه سبز هستند و با شرایط آب و هوایی سازگاری دارند. ویژگی شاخص آن ها سبز بودن همیشگی آن ها حتی در فصل زمستان است. از مثال های شاخصی که برای این دسته می توان زد درختچه های کاج است.

در دسته چهارم از گیاهان و گل های معطر یاد می کنیم که فضایی به شدت دلنشین را برای ما مهیا می کنند. این دسته گیاهان تنوع زیادی دارند و حتی برخی از آن ها بسیار مناسب اقلیم خشک هستند. این دسته بسیار مناسب روف گاردن هستند. مثال های متنوعی برای گیاهان روف گاردن در این بخش می توان زد از جمله آویشن باغی.

در این بخش از مقاله به چمن می پردازیم:

چمن به دلیل نیاز زیادی که به آبیاری دارد به زیر سازی خیلی دقیق نیازمند است و گونه های اندکی از چمن ها که قیمت نسبتا بالایی دارند توانایی تحمل شرایط موجود در روف گاردن را دارند. با این حال چمن در روف گاردن تقریبا عنصر حذف نشدنی ای هست و زیبایی زیادی دارد. همچنین بام سبز نیاز به پوشش سبز نیز دارد که بهترین گذینه آن قطعا چمن به حساب می آید. پیشنهاد ما برای شما استفاده از چمن مصنوعی مرغوب است که هم از نظر ظاهری زیبایی دارد و همینطور نیازی به آبیاری، زیرسازی و عایق بندی ندارد و همچنین بام را سبز کرده و نصب راحتی دارد. چمن مصنوعی یکی از گزینه‌های محبوب برای استفاده در روف گاردن است. چمن مصنوعی دارای مزایای زیادی نسبت به چمن طبیعی است، از جمله:

• نیاز به آبیاری ندارد. چمن مصنوعی نیاز به آبیاری ندارد و بنابراین، می‌تواند در مناطقی که آب کم است استفاده شود.
• نیاز به نگهداری کمتری دارد. چمن مصنوعی نیاز به نگهداری کمتری نسبت به چمن طبیعی دارد و بنابراین، زمان و هزینه کمتری برای نگهداری آن لازم است.
• بار کمتری بر روی سقف وارد می‌کند. چمن مصنوعی وزن کمتری نسبت به چمن طبیعی دارد و بنابراین، بار کمتری بر روی سقف وارد می‌کند.

ساکولنت ها:

مناسب ترین نوع گیاهان برای استفاده در روف گاردن های مسطح ساکولنت ها هستند. آن ها می توانند بدون خاک و آب حتی رشد کنند. دارای تنوع زیادی هستند و زیبایی دلنشینی به روف گاردن می دهند. ساکولنت‌ها گیاهانی مناسب برای کاشت در روف گاردن هستند. این گیاهان به دلیل مقاومت در برابر خشکی و کم آبی، می‌توانند در شرایط آب و هوایی روف گاردن که معمولاً گرم و خشک است، به خوبی رشد کنند.

ساکولنت‌ها در اشکال، اندازه‌ها و رنگ‌های مختلفی وجود دارند و می‌توان از آنها برای ایجاد طرح‌های مختلف در روف گاردن استفاده کرد. برخی از انواع ساکولنت‌های مناسب برای کاشت در روف گاردن عبارتند از:

• آلوئه ورا: آلوئه ورا گیاهی زیبا و مقاوم است که دارای خواص درمانی نیز می‌باشد.
• افوربیا: افوربیا گیاهی متنوع است که در اشکال و اندازه‌ های مختلفی وجود دارد.
• سانسوریا: سانسوریا گیاهی مقاوم است که به راحتی می‌تواند در شرایط کم نور نیز رشد کند.
• کاکتوس: کاکتوس‌ ها گیاهان زیبایی هستند که می‌توانند به فضای روف گاردن جلوه خاصی ببخشند.

برای کاشت ساکولنت در روف گاردن، باید نکات زیر را رعایت کنید:

• انتخاب مکان مناسب: ساکولنت‌ ها به نور زیاد نیاز دارند. محل کاشت ساکولنت‌ ها باید آفتابگیر باشد و از باد شدید محافظت شود.
• استفاده از خاک مناسب: ساکولنت‌ ها به خاکی نیاز دارند که زهکشی خوبی داشته باشد. می‌توانید از خاک مخصوص ساکولنت‌ ها استفاده کنید.
• آبیاری مناسب: ساکولنت‌ ها به آبیاری کمی نیاز دارند. در فصل رشد، گیاه را هر دو هفته یک بار آبیاری کنید. در فصل زمستان، آبیاری را به یک بار در ماه کاهش دهید.
• کوددهی مناسب: ساکولنت‌ ها به کود کمی نیاز دارند. در فصل رشد، هر دو ماه یک بار گیاه را با کود مخصوص ساکولنت‌ها کوددهی کنید.

در روف گاردن ما معمولا دو نوع کاشت داریم:

کاشت از کف:

کف سازی و عایق بندی روف گاردن را در مقاله ی مربوطه توضیح داده ایم. در این نوع از کاشت باید حتما به ریشه ی گیاه توجه به خصوصی شود که آسیبی به سقف وارد نکند. اکثر گیاهانی که نام برده ایم مناسب برای این نوع از کاشت بوده اند و چهار دسته نام برده این قابلیت را دارند.

کاشت گلدانی:

فلاور باکس یا جعبه گل، یک ظرف بلند و باریک است که برای کاشت گیاهان در آن استفاده می‌شود. فلاور باکس‌ ها در اشکال و اندازه‌های مختلفی وجود دارند و می‌توان از آنها برای کاشت انواع مختلفی از گیاهان استفاده کرد. فلاور باکس‌ ها معمولاً از موادی مانند چوب، پلاستیک، یا فلز ساخته می‌شوند. فلاور باکس‌ های چوبی ظاهری طبیعی دارند و برای کاشت گیاهان گلدار و سبزیجات مناسب هستند. فلاور باکس‌ های پلاستیکی وزن کمی دارند و برای کاشت گیاهان در روف گاردن و بالکن مناسب هستند. فلاور باکس‌ های فلزی در برابر شرایط آب و هوایی مقاوم هستند و برای کاشت گیاهان در مناطقی با آب و هوای نامساعد مناسب هستند.

فلاور باکس ها نیز در مقاله مربوطه به صورت کامل مورد بررسی قرار گرفته اند. به صورت کلی یکی از المان ها و مبلمان شهری به حساب می آید. فلاورباکس به منظور ایجاد فضای سبز و زیبایی بصری استفاده می شود. فلاور باکس ها به صورت کلی جایگزین باغچه ها به حساب می آیند و می توان از آن در فضاهایی که ایجاد باغچه امکان پذیر نیست استفاده کرد. فلاور باکس‌ها را باید به طور منظم آبیاری و کوددهی کرد. همچنین، باید به طور منظم فلاور باکس‌ ها را تمیز و ضد عفونی کرد تا از رشد قارچ‌ ها و باکتری‌ ها جلوگیری شود.

جمع بندی کلی راجب گیاهان روف گاردن:

با توجه به اطلاعاتی که در اختیارتان قرار گرفت می توان گفت بهترین گذینه برای کاشت گیاه در روف گاردن، گیاهان منطبق با شرایط اقلیمی منطقه هستند و رسیدگی کمتری لازم دارند. به طور کلی شما با انتخاب درست گیاه می توانید در هزینه ها صرفه جویی کنید همچنین همیشه بام سبز قابل استفاده و زیبایی داشته باشید. می دانیم که انسان همواره به صورت ذاتی گرایش خاصی به طبیعت و همجواری با طبیعت دارد و در روحیه و آرامش انسان تاثیر بسزایی دارد ئو همچنین باعث سلامت روح و جسم انسان می شود. پس چه بهتر که همجواری با طبیعت را همواره تجربه کنیم.

با اجرای روف گاردن ما می توانیم این نیاز اساسی را در خود تا حدودی برطرف کنیم. پس می توان گفت مهمترین بخش رفع این نیاز و در واقع علت شکل گیری روف گاردن بهره بردن از طبیعت است و گیاهان موجود در آن همواره باید سبز و سلامت باشند. دقت در انتخاب آن ها بسیار مهم و شرط اصلی پابرجا بودن بام سبز ماست.

با کمی تحقیق و بررسی و همچنین دقت در خرید گیاهانی که در روف گاردن استفاده می کنید هزینه ها را به حداقل، نگهداری و رسیدگی را ساده تر، خسارات وارده به بستر محل کاشت را کمتر در نتیجه بام سبز همیشه زیبا و قابل استفاده را برای خود داشته باشید. در صورت نیاز به مشاوره و یا اجرای بام سبز و روف گاردن خود می توانید با متخصصان گروه مهندسی افرا در تماس باشید.