حوضچه‌ ها یا حوض‌های کم‌ عمق که اغلب در آن‌ها فواره‌ های متعدد و چراغ‌ های رنگین تعبیه می‌شود به آبنما معروف هستند. عمق حوض های آبنما تا 60 سانتی‌ متر است و برحسب شکل و فرم طراحی شده، با مصالح و متریال های مختلف ساخته می‌شوند. گاهی در کناره آن‌ها از لکه‌های گل‌کاری یا جعبه‌های گل (فلاور باکس) استفاده می‌کنند. آبنماها در ابتدا کاربردی بودند و از اتصال به قنات ها برای تهیه آب آشامیدنی و برای استحمام و شستشو برای ساکنان شهرها، و روستاها استفاده می شد.

آبنما های رومی از جنس برنز یا سنگی برای بزرگداشت قهرمانان ساخته میشدند. پادشاه لوئیز چهاردهم فرانسه از آبنماهایی در باغ های شهر ورسای استفاده کرد تا قدرت خود را بر مردم نشان دهد. حوض آبنما و استخر در باغ‌های ایران یکی از ضروری‌ ترین عناصر ایجاد باغ بوده است. استخر باغ‌ های قدیمی دارای عمق زیاد و چندین فواره بوده‌اند از جمله استخر باغ بزرگ هزار جریب که در دوره صفویه در اصفهان احداث شد و پانصد فواره داشت.

آبنما، یکی از مهمترین المان هایی است که امروزه در تزئین خانه های مسکونی، هتل ها، سفره خانه ها‌، مکان های عمومی، پاساژ ها و … استفاده می شود. کاربرد آبنما تنها به زیباسازی و جذابیت بخشیدن به محوطه خاتمه نمی یاید، بلکه آبنماها تاثیر به خصوصی در خنکی هوای اطراف دارند.

 

تاریخچه آبنما، جلوه ای هنری از آب

هزاران سال است که از آبنماها به منظور تأمین آب آشامیدنی و به عنوان قطعات هنری و سرگرمی جذاب استفاده می شود. آبنماها اغلب تزئینی هستند اما دارای ارزشهای نمادین مهمی می باشند. آبنمای دختر دوشیزه یا فواره تروی (Fontana di Trevi) در حدود 256 سال پیش در 35 کیلومتری شرق شهر روم ساخته شده است، این آبنما میلیون ها بازدیدکننده را به خود جذب می کند.

حدودا 3 قرن از شروع اولین قدم برای بنای این آبنما می گذرد، در سال 1629 میلادی پاپ آربن (Pope Urban) دستور به ساخت این آبنما را به بهترین و زیبا ترین شکل ممکن داد اما ساخت این پروژه در سال 1644 میلادی همزمان با مرگ پاپ متوقف شد و به صورت متروکه باقی ماند؛ از آن روز تا به حال سازندگان مختلفی بر روی این بنا کار کرده اند اما هیچ گاه کامل و به صورت امروزی نشده بود، همچنین در سال 1629 پاپ اوربان هشتم هم طراحی این آبنما بار دیگر تغییر کرد به دلیل این که او طراحی قدیمی را هیجان انگیز نمی دید وی از جیان برنینی خواست تا طرحی نو برای آبنما پیاده کند اما بار دیگر با مرگ پاپ این پروژه ناتمام رها شد.

در جهان اسلام و در قرن نهم اولین آبنما در ایران و آن هم در باغ فین کاشان به وجود آمد، در این آبنما از اتصال 171 لوله به هم بوجود آمده که آب توسط نازل ها به بالا میجوشد که به آن حوض جوش نیز میگویند. در اواخر قرن بیستم آبنماهای شهری پیشرفته تر شدند. با بکار بردن پمپ های مکانیکی به آبنماها اجازه می دادند که آب را تحت فشار قرار داده و آن را به هوا پرتاب کنند. اولین استفاده از پمپ های مکانیکی در دریاچه ژنو در سال 1951 انجام شد که 140 متر آب به هوا شلیک میکرد. بزرگترین آبنما این چنینی در جهان، آبنما پادشاه فهد در جده عربستان سعودی است که آب را 260 متر بالاتر از دریای سرخ پرتاب میکند.

 

انواع آبنما

فواره های داخلی:

فواره های داخلی یک افزودنی زیبا و آرامش بخش به هر خانه یا فضای تجاری هستند. آنها می توانند به بهبود کیفیت هوا، کاهش استرس و ایجاد یک فضای آرام و دعوت کننده کمک کنند. فواره های داخلی در انواع مختلف اندازه، شکل و سبک موجود هستند. برخی از محبوب ترین انواع عبارتند از:

فواره های دیواری: این فواره ها مستقیماً روی دیوار نصب می شوند و فضای کمی را اشغال می کنند.

فواره های آبشاری: این فواره ها آب را از ارتفاع بالا به پایین می ریزند و می توانند یک نقطه کانونی چشمگیر ایجاد کنند.

فواره های حوضچه: این فواره ها آب را در یک حوضچه جمع می کنند و می توانند یک مکان آرام برای استراحت و تأمل فراهم کنند.

فواره های ستونی: این فواره ها در بالای یک ستون قرار دارند و می توانند یک حس شکوه و جلال ایجاد کنند.

هنگام انتخاب فواره داخلی، مهم است که اندازه و سبک آن را با فضای خود مطابقت دهید. همچنین باید در نظر بگیرید که آیا می خواهید فواره شما صدای آب را ایجاد کند یا خیر. فواره های آبشاری و حوضچه ای معمولاً صدای آب بیشتری نسبت به فواره های دیواری یا ستونی تولید می کنند. فواره های داخلی برای مراقبت نسبتاً آسان هستند. فقط باید مطمئن شوید که آب آنها به طور مرتب تمیز می شود و پمپ آنها به طور منظم سرویس می شود. فواره های داخلی معمولا درون خانه و در فضاهایی که بلااستفاده هستند مانند زیر پله استفاده میشوند.

آبنماهای باغچه:

آبنماهای باغچه یک افزودنی زیبا و آرامش بخش به هر باغ یا فضای باز هستند. آنها می توانند به بهبود کیفیت هوا، کاهش استرس و ایجاد یک فضای آرام و دعوت کننده کمک کنند. آبنماهای باغچه در انواع مختلف اندازه، شکل و سبک موجود هستند. برخی از محبوب ترین انواع عبارتند از:

آبنماهای حوضچه ای: این آبنماها آب را در یک حوضچه جمع می کنند و می توانند یک نقطه کانونی چشمگیر ایجاد کنند.

آبنماهای آبشاری: این آبنماها آب را از ارتفاع بالا به پایین می ریزند و می توانند یک حس شکوه و جلال ایجاد کنند.

آبنماهای دیواری: این آبنماها مستقیماً روی دیوار نصب می شوند و فضای کمی را اشغال می کنند.

فواره های پرشی:

فواره های پرشی نوع خاصی از فواره هستند که آب را از ارتفاع بالا به پایین می ریزند. آنها معمولاً از یک پمپ برای ایجاد فشار آب استفاده می کنند که از طریق نازل های مخصوص به هوا منتقل می شود. این امر باعث ایجاد یک اثر پرش یا اسپری می شود.

فواره های پرشی می توانند در انواع مختلف اندازه، شکل و سبک موجود باشند. آنها می توانند در مکان های مختلفی، از جمله پارک ها، باغ ها، ساختمان های عمومی و خانه ها استفاده شوند.

انواع فواره های پرشی

فواره های پرشی ساده: این فواره ها ساده ترین نوع فواره پرشی هستند. آنها معمولاً از یک پمپ و یک نازل تشکیل می شوند که آب را به هوا پرتاب می کند.

فواره های پرشی چند نازلی: این فواره ها از چندین نازل برای ایجاد الگوهای مختلف آب استفاده می کنند. آنها می توانند بسیار پیچیده و چشمگیر باشند.

فواره های پرشی موزیکال: این فواره ها با موسیقی هماهنگ می شوند. آنها می توانند یک تجربه شنیداری و بصری جذاب ایجاد کنند.

فواره های ژاپنی:

این چشمه ها همچنین بسیار معمولاً در مقابل معابد یا مکان های دیگری قرار دارند که دارای اهمیت معنوی هستند. برای مردم ژاپن، چشمه ها نمادی از پاکسازی جسمی و معنوی برای سالهای زیادی بوده است. فواره های ژاپنی بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ و معماری ژاپن هستند. آنها در باغ های ژاپنی، معابد و صومعه ها، و حتی در خانه های خصوصی یافت می شوند. فواره های ژاپنی معمولاً از سنگ، چوب یا سرامیک ساخته می شوند. آنها اغلب با مجسمه ها، گلدان ها یا سایر عناصر تزئینی تزئین می شوند.

انواع فواره های ژاپنی

فواره های سنگی: فواره های سنگی ساده ترین نوع فواره ژاپنی هستند. آنها معمولاً از یک سنگ بزرگ به شکل کاسه تشکیل می شوند که آب از آن جاری می شود.

فواره های چوبی: فواره های چوبی معمولاً از چوب سختی مانند چوب ساج ساخته می شوند. آنها اغلب با مجسمه ها یا سایر تزئینات تزئین می شوند.

فواره استخر:

همانطور که میدانید آبنما و استخر یکی از ضروری ترین عناصر در طراحی باغ و فضای سبز و استخر به حساب می آید و همیشه نصب و راه اندازی آبنمای استخری یکی از علاقه های مردم بوده است. در حال حاضر طراحان توانسته‌ اند با الهام از زیبایی‌ های طبیعی و از جمله آبشارها و جویبارها، در پارک‌ ها و باغ‌ ها گوشه‌ هایی از طبیعت را تا حد امکان اضافه کنند.

در کنار زیبایی محیط استفاده از آبنما و فواره استخر به منظور مطبوع کردن هوا و همچنین ممانعت از راکد ماندن آب هم نقش موثری را ایفا می کند. لازم به ذکر است که فواره، یکی از عناصر معماری است که آب را به سمت آسمان پرتاب می کند. در نظر داشته باشید که این کار یا در راستای سهولت در استفاده از آب و یا برای مقاصد زیبایی صورت می پذیرد. بیشتر آبنماهای استخر شنا که در بازار مشاهده خواهید کرد برای استخرهای شنا در سطح زیر زمین است. این نوع آبنما ها می توانند در کنار استخر شما قرار بگیرند و می توانند آب را همانطور که انتظار دارید شلیک کنند.

فواره های بی پایان / فواره های ناپدید شونده:

آنچه در مورد این نوع چشمه ها بی نظیر است این است که برای کار کردن به هیچ نوع برکه یا آب نمای قابل مشاهده ای احتیاج ندارند. در عوض، شما منبع آب آنها را در زیر زمین قرار خواهید داد. این می تواند یک ویژگی بسیار چشمگیر در باغ شما ایجاد کند.

آبنماهای آبشار:

روش کار این آبنما این است که آب از یک سطح به سطح دیگر به پایین سرازیر می شود. متداول ترین نوع آبنماهای آبشار سه سطح مختلف خواهد داشت. قسمت بالای آبنما معمولاً جایی است که آب از آنجا جریان دارد. به گونه ای طراحی شده است که آب به طور مرتب به سمت پایین و تا سطح پایین آبشار می کند. آبنماهای آبشار سازه هایی هستند که آب را از ارتفاع بالا به پایین می ریزند. آنها می توانند از مواد مختلفی ساخته شوند، از جمله سنگ، بتن، سرامیک یا فلز. آبنماهای آبشار می توانند در انواع مختلف اندازه، شکل و سبک موجود باشند.

فواره های دیواری:

یکی از آسان ترین نوع آبنماها برای لذت بردن از مردم، آبنمای دیواری است. نصب یک فواره دیواری بسیار ساده است و بسته به نوع آبنما که خریداری کرده اید، می توانید از آن در داخل یا خارج از خانه لذت ببرید. بسیاری از افراد از داشتن این وسایل در داخل خانه خود لذت می برند زیرا صدای آب جاری بسیار آرامش بخش است و به برخی از افراد کمک می کند تا آرام تر بخوابند.

آبنماهای خودکار:

برای کسانی که می خواهند نصب آبنما های جدید خود در باغ واقعاً آسان باشند، این چشمه های خود جوش بسیار جذاب هستند. همانطور که از نام آن پیداست، این نوع چشمه ها کاملاً مستقل هستند. آنها همه چیزهایی را که برای کارکرد صحیح نیاز دارند و نیازی به قرار دادن آنها در استخر ندارند. چشمه هایی از این قبیل دارای پمپ خاص خود در ساختار لوله کشی داخلی هستند که مورد نیاز است تا بتواند به درستی کار کند.

 

نمونه هایی از فواره های معروف در طول تاریخ

لویی چهاردهم پادشاه فرانسه برای نشان دادن تسلط خود بر طبیعت، فواره هایی را در باغ های ورسای سفارش داد.طراحان باغ از اعتقادات موری و مسلمان از فواره ها برای ساختن نسخه های مینیاتوری باغ های بهشت ​​استفاده کردند. فواره های تزئینی قرن هفدهم و هجدهم در رم نشان دهنده بازسازی قنات های رومی بود و از پاپ هایی که آنها را سفارش داده بودند تجلیل می کردند. فواره ملک فهد در جده، عربستان سعودی، آب را 260 متر بالای دریای سرخ شلیک می کند.

در اواخر قرن نوزدهم، لوله کشی داخلی رایج شد، بنابراین فواره های شهری کمتر کاربردی و تزئینی تر شدند. پمپ‌های مکانیکی اختراع شدند که نه تنها آب را از طریق فواره‌ها بازیافت می‌کردند، بلکه آن را به سمت هوا پرتاب می‌کردند تا اثری عالی داشته باشند!

آبنمای موزیکال و تاریخچه آن

آبنماهای موزیکال برای اولین بار در قرن اول میلادی توسط مهندس یونانی در کتاب خود به نام پنوماتیک توصیف شد. وی نقاشی های خود را اینگونه توصیف کرد “پرنده ای را ایجاد کردم که با جاری شدن آب سوت می زند”، “یک شیپوری که با به صدا در آمدن باعث بالا رفتن آب میشد” در توضیحات این مهندس، آب با فشار از طریق ساز های موسیقی به حرکت در می آید.
در دوره رنسانس ایتالیا، معروف ترین آبنماهای موزیکال در باغ های تیوولی قرار داشتند، که بین سال های 1550 تا 1572 ساخته شده اند. به دنبال ایده های مهندس یونانی، آبنما از لوله های برنز برای پخش صدا استفاده شد. بارز ترین ویژگی این آبنما سازهای بزرگ آن بود.

فیلسوف فرانسوی میشل دو مونتاژ، که در سال 1580 از باغ بازدید کرده است، شرح داده شده است: “سازهای این آبنما موزیکال واقعی است، به طور طبیعی ایجاد شده. نحوه کاراین آبنما بدین گونه است که آب با فشار بعد از گذشتن از لوله هایی درون غار به سازها برخورد میکند که باعث ایجاد هماهنگی بین صدا و آب میشود. که این آبنما در چندین سال قبل خراب شد، اما اخیراً بازسازی شد و دوباره موسیقی پخش می کند.

پادشاه لوئیز چهاردهم با ایجاد نمایش های دیدنی در باغ های ورسای، با استفاده از موسیقی و آتش بازی برای همراهی با جریان فواره ها، ایده آبنمای موزیکال مدرن را خلق کرد. پیتر بودور مهندس مکانیک مجارستانی (که در سال 1788 به دنیا آمد و در سال 1849 میلادی فوت کرد) اولین مخترعی بود که توانست آبنما موزیکال و آبنماهایی که با ضرب آهنگ حرکت کند را بسازد. این آبنمای موزیکال در شهر ترانسیلوانیا کشور رم ساخته شده است.

ساخت این آبنما حدود دو سال بین سال های 1820-1822 به طول انجامید. بنای این آبنمای موزیکال از یک زمین دایره ای شکل و دو راه پله منحنی در اطراف و یک سقف گنبدی شکل ساخته شده است. هسته مکانیکی این آبنمای موزیکال یک سازه هیدرولیکی است که توسط نیروی آب حرکت می کند و باعث ایجاد حرکت های بسیار زیبایی در هر ساعت می شود. در بالای این آبنمای موزیکال یک مجسمه کروی شکل وجود دارد که در 24 ساعت روز در حال چرخش می باشد.

این آبنما در سال 1836 توسط یک طوفال برف خراب شد و متاسفانه هیچ وقت مورد بازسازی قرار نگرفت. اگرچه که یک نمونه دقیقا مشابه از این آبنمای موزیکال در جزیره مارگریت بوداپست ساخته شده ولی این نمونه از آبنما دیگر به صورت هیدرولیکی نبوده و توسط جریان و قطعات الکترونیکی هدایت می شود. قسمتی از بنای این این آبنما در جنگ جهانی دوم نابود شد (سال 1954) و در سال 1997 دوباره باز سازی شد و امروزه به عنوانی یک جاذبه توریستی است که در هر ساعت حرکات آب با صدای آهنگ به نمایش در می آیند.

آبنما های معروف و موزیکال در جهان

• آبنمای برج خلیفه دبی
• آبنمای موزیکال هتل بلاجیو لس آنجلس
• آبنمای موزیکال پارک تفریحی دیزنی کالیفرنیا
• و…

 

آبنما در فضای خانه

اگر آبنما در فضای ورودی خانه نصب شود حس طراوت و آرامش را برای شما ایجاد خواهد کرد. اگر نوع مناسبی از آبنما در فضای ورودی نصب شده باشد مثلا یک آبنمای کوچک رومیزی می‌تواند جلوه زیادی داشته باشد. همانطورکه می دانید وقتی انسان به آب نگاه می کند و یا درکنار رودخانه و یا دریا می نشیند با نگاه کردن به آب و شنیدن صدای آب حس آرامش به انسان القاء می شود. پس استفاده از آبنما در دکوراسیون داخلی برای تمدد اعصاب بسیار لازم و ضروری است.

 ایجاد محیط آرامش بخش

صدای آرام قطره قطره شدن آب در یک آبنمای داخلی می تواند فضای آرامش بخشی را برای هر اتاقی ایجاد کند. چه آنکه قصد داشته باشید در اتاق نشیمن در خانه و یا حتی در اتاق خواب یک آبنما بسازید، ویژگی های آب در محیط داخلی می تواند به افراد کمک کند تا آرام شده و احساس راحتی کنند. فضای آرامش بخش نیز افراد را ترغیب می کند تا بیشتر به خود و اطراف شان توجه کرده و از فضای مجازی که متاسفانه امروزه در سراسر زندگی ها رخنه کرده، کمی دور شوند.

 زیبایی (جذابیت بصری)

سبک، شکل و مواد استفاده شده در آبنماهای داخلی امروزه بسیار پیشرفت کرده اند و از تنوع بالایی برخوردار می باشند بنابراین افراد با هر سلیقه ای، می توانند یک آبنما را مطابق با محیط زندگی خود طراحی و اجرا نمایند. آبنماهای داخلی امروزی می توانند با انواع دکوراسیون همخوانی پیدا کرده و ظاهر یک طراحی داخلی را تکمیل و تقویت کنند. در حقیقت چه آن که دکوراسیون داخلی شما کلاسیک باشد یا مدرن، می توانید بسته به نوع دکوراسیون فضای داخل خانه خود، یک آبنمای مناسب برای فضای خود تهیه کرده و بر زیبایی فضای داخلی خود بیفزایید.

بهبود کیفیت هوا و تسهیل در تنفس

از جمله دیگر ویژگی های آبنماهایی داخلی می توان به تبخیر آب و آزاد شدن یون های منفی آزاد اشاره کرد. این یون های منفی هوا را تمیز می کنند و باعث تسهیل در تنفس می شوند. هوای پاک همچنین به شما کمک می کند تا آرامش بیشتری داشته باشید و بهتر تمرکز کنید.

 افزایش رطوبت محیط داخلی

آبنماها خصوصا انواع آبنمای دیواری و ایستاده به رطوبت اتاق می افزایند که این ویژگی در کنار زیبایی که ایجاد می کند، می تواند در بیماری هایی نظیر سرماخوردگی و گرفتگی بینی، بسیار مفید باشد.همچنین افزایش رطوبت برای گیاهان داخلی نیز مفید بوده و یک آبنمای داخلی باعث می شود تا گیاهان سالم و سرزنده ای داشته باشید.

بهبود کیفیت زندگی و سلامتی

صدای ملایم و صلح آمیز قطرات در آبنما ها یک ویژگی آب در خانه است که می تواند در از بین بردن استرس ها نقش به سزایی داشته باشد. صدای آرامش بخش قطرات آب، باعث آرامش، تفکر، راحتی و تسهیل خواب می شود. در نتیجه خواب بیشتر و استرس کمتر باعث می شود تا فرد با انرژی، شادی و خوش بینی بیشتری زندگی کند. بنابراین به طور کلی وجود یک آبنما در خانه می تواند منجر به افزایش کیفیت زندگی و سلامتی بیشتر شود.