آلاچیق یا تارم به سازه ای گفته می شود که به عنوان سرپناه برای نشستن در فضای آزاد ساخته می شود ، معمولا این سازه ها دارای سقف هستند ولی اطراف آن ها بسته است. آلاچیق نوعی سازه است که به عنوان سایبان استفاده می‌شود که می‌تواند دارای سقف باز و سقفی گنبدی شکل است که معمولا در فضای باز ویلاها، حیاط منزل، باغ‌ ها، باغچه‌ ها، فضای سبز پارک‌ ها، روف گاردن، سواحل دریا و جنگل‌ ها و… ساخته می‌‌شود.

آلاچیق به چه معناست؟

واژه آلاچیق واژه‌ای ترکمنی است. در گذشته به این سازه در زبان فارسی کلاه فرنگی و تارم گفته می‌شد. درباره این که آلاچیق مربوط به کدام کشور است تعابیر مختلفی وجود دارد اما برخی متخصصین آن را مربوط به قوم ترکمن می‌دانند. داشتن یک آلاچیق در باغ و ویلای می‌تواند فضایی زیبا برای برگزاری مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی و گذراندن شب‌های گرم باشد. می توان حتی آن را در روف گاردن پشت بام اجرا نمود.

همچنین از آلاچیق ها می‌توان با هدف استفاده اقتصادی بهره برد. در کافی شاپ ها و یا فضاهای باز از آلاچیق برای ارائه خدمات و فروش محصولات استفاده می‌کنند. آلاچیق ها در دو نوع ساده و پیچیده وجود دارند. نوع ساده آن همان آلاچیق های از پیش ساخته هستند که می‌توان براحتی تهیه کرد و در طراحی محوطه سازی بکار گرفت اما نوع پیچیده آن باید توسط متخصصین ماهر طراحی و ساخته شود.

تاریخچه آلاچیق

نام فارسی آن تارم است ولی در متون تاریخی با واژه ی طارم دیده می شود. این واژه (تارم) از زبان ترکمن است. در گذشته در باغ ها و منازل ثروتمندان دیده می شده. در اطراف تارم ها معمولا پوشش گیاهی گسترده ای وجود داشته است یعنی در باغ ها در اطراف آن ها تراکم پوشش گیاهی بیشتر از نقاط دیگر بوده  است.

انواع آلاچیق

آلاچیق ها را معمولا بر اساس ابعاد ، اندازه ، متریال ، مدرن یا سنتی بودن آن ها دسته بندی می کنیم. در ادامه به بررسی انواع آن از لحاظ جنس و متریال می پردازیم:

آلاچیق فلزی:

ما اغلب در فضاهای شهری مثل پارک ها آلاچیق هایی از جنس فلز می بینیم. مهمترین مزیت این متریال وزن آن هاست. فلز انعطاف بالایی دارد و همچنین دارای مقاومت بالایی است. به تبع قیمت مناسب آن ها باعث می شود که در سطح شهر و فضا های تعبیه شده برای آلاچیق ها ما شاهد این نوع هستیم. آلاچیق های فلزی با استفاده از ضد زنگ و رنگ آماده برای نصب می شوند و در برابر شرایط آب و هوایی مقاوم می شوند. این نوع از سازه ها به دلیل مونتاژ سریع و کم هزینه بودنشان مورد توجه هستند.

آلاچیق چوبی:

سازه این آلاچیق ها همان طور که از اسمشان مشخص است از جنس چوب است. در خیلی از باغ ها، روف گاردن ها، جنگل ها و سواحل ما از این نوع سازه استفاده می کنیم. در نقاطی مانند کنار دریا استفاده از سازه های چوبی به دلیل مقاومت در برابر رطوبت این متریال مناسب است. در شهرهایی با آب و هوای خشک باید از چوب اشباع شده استفاده شود. در روف گاردن ها معمولا برای ساخت آلاچیق از چوب ترمووود استفاده می شود. از مزیت های سازه های چوبی می توان به ساخت راحت آن ها، سازگار بودن آن ها با شرایط محیطی، ماندگاری آن ها اشاره کرد.

آلاچیق سیمانی یا بتنی

این نوع سازه دارای استحکام بالا و به مراتب دوام بسیار بالا است. در مناطق کوهستانی و شرایط آب و هوایی بارانی و مرطوب مناسب است. به طور کلی استفاده از بتن در ساخت آلاچیق های مدرن مورد توجه طراحان است. ویژگی بارز آلاچیق سیمانی (آلاچیق بتنی) استحکام و دوام بالای آن است. این نوع آلاچیق در مناطق جنگلی و کوهستانی مناسب است. به طور کلی استفاده از بتن و بتن اکسپوز در ساخت آلاچیق در طراحی های مدرن بیشتر مدنظر طراحان قرار می‌گیرد.

آلاچیق ترکیبی

معمولا آلاچیق های موجود در فضاهای مدرن و کنونی از این نوع هستند. این نوع آلاچیق ها با متریال های مختلفی ساخته می شوند از جمله: آهن، چوب، شیشه، بتن، سفال، فلز، سرامیک و… . آلاچیق های ترکیبی در روف گاردن ها، باغ های شخصی، محوطه ویلا ها و… دیده می شوند.

در این مقاله متریال های متعارف ساخت آلاچیق را به طور کلی مورد بررسی قرار دادیم ولی به غیر از موارد فوق امکان ساخت آلاچیق با متریال های دیگری چون ،آجری ، یو پی وی سی (upvc)، شیشه ای، پارچه ای و…. وجود دارد که البته معمولا این متریال ها به روش ترکیبی با موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال ترکیب سازه چوبی با سقف پارچه ای که یکی از جذاب ترین دیزاین ها برای مراسم های عروسی می باشد. یا ترکیب سازه آهنی یا آلومینیومی با بدنه شیشه ای و….

بررسی سبک طراحی

می توان طراحی آلاچیق را به چند دسته تقسیم کرد:

بومی

معمولا این سازه ها بر اساس متریال های بومی طراحی می شوند برای مثال در شهر های جنوبی به عنوان سازه از تنه درخت خرما استفاده شده و از برگ و طناب های بافته شده به عنوان سقف آن استفاده می شود. یا در مناطق شمالی کشور از بوته ها و تنه های درخت استفاده می شود و….

مدرن

آلاچیق هایی با متریال شیشه ای، چوبی، بتنی و… معمولا مدرن به حساب می آیند. معمولا سازه اصلی از جنس فلز است و ویژگی اصلی آن تزیینات مینیمال است. اکثرا دارای سقف مسطح و صاف هستند. دارای دکوراسیون داخلی ساده و مینیمال و همچنین می توان به این مرد اشاره کرد که فرم سایبان های مدرن می تواند متنوع باشد و از لحاظ ظاهری مکعبی شکل، هندسه مختلف، انحنا دار و کاملا غیر منظم باشند. به دلیل گسترده بودن مبحث مدرن، در مقاله ای مختص آن به صورت تخصصی و کامل جزییات آلاچیق مدرن را مورد بررسی قرار خواهیم داد. ولی به صورت کلی در اینجا مفهوم آن را برایتان شرح داده ایم.

سنتی

آلاچیق سنتی (آلاچیق باغی) نوعی آلاچیق است که در پارک ها و باغ به وفور مشاهده می شود. این آلاچیق ها معمولا دارای طرح های هندسی منظم و سقف های شیب دار هستند که پوشش سقف و جنس سازه بسته به سلیقه مشتری قابل تغییر می باشد و شامل آلاچیق های سنتی چوبی، آلاچیق های سنتی فلزی و غیره است.

پرگولا

به آلاچیقی گفته می شود که سقف آن کاملا پوشیده نیست و دارای شیار و طرح خاصی است و در برخی موارد با پوشش گیاهی که با استفاده از گیاه بالا رونده طراحی شده است فضای بسیار دل انگیزی را نمایان می کند.

پرتابل

آلاچیق های قابل حمل یا پرتابل دارای سازه جمع شونده است همچنین سبک و انعطاف پذیر هستند.این سازه ها به صورت آماده قابل خرید هستند و در محل احداث آلاچیق جا نمایی می شوند.

 نوع سقف آلاچیق ها

• سقف پوشالی
• سقف گیاهی
• سقف مشبک
• سقف پوشالی
• سقف حصیری

سقف در آلاچیق می تواند گونه های متنوعی باشد از جمله مواردی که ذکر شد.با توجه به نوع سازه،  شرایط آب و هوایی، نظر کارفرما و طراح، وزن و … می توان سقف استفاده شده در آن را انتخاب کرد. لازم به ذکر است که سقف می تواند ثابت و یا متحرک (جمع شونده) باشد و باید با توجه به نیاز مصرف کننده انتخاب شود.

نورپردازی در آلاچیق

یکی از مواردی که در طراحی دارای اهمیت زیادی است مبحث نور پردازی در فضا است. دقت در این مسئله باعث زیبا سازی به ویژه در شب می شود. چنان چه سایبان طراحی شده در محوطه ویلا یا باغ و روف گاردن باشد مسئله زیبایی برای ما حائز اهمیت بالایی است که با دقت در نورپردازی می توان درصد چشم گیری از زیبایی را به سازه خود ببخشیم.

نگهداری از آلاچیق

یکی از مسائل مهم نگهداری درست از آن است که باید با توجه به متریال استفاده شده در سازه به آن رسیدگی کنیم. برای مثال اگر سازه ما آهنی باشد نیاز به ضدزنگ و رنگ دارد. اگر چوبی باشد از رنگ های مقاوم در برابر اشعه UV باید استفاده شود یا از ترموود استفاده کنیم که علاوه بر مقاومت بالا در برابر حشرات هم مقاومت دارد. به طور کلی آلاچیق فضایی دنج برای گذر زمان، تجمع و دورهمی همچنین محیطی برای کسب آرامش است و بهتر است در طراحی آن دقت لازم انجام شود. در آن می توانید الحاقاتی همچون فلاور باکس، مبلمان نشیمن، غذاخوری، آتش دان و….داشته باشیم و محیط دلنشینی ایجاد کنیم.